Λίγο έξω από το Ηράκλειο, στα 20 χλμ. νοτιοανατολικά, και μόλις μια ανάσα από τον μινωικό οικισμό στο Βαθύπετρο – εκεί όπου σώζεται το αρχαιότερο πατητήρι – απλώνεται ο τόπος του «Μενεξέ». Το Κτήμα Μενεξές έχει έκταση περίπου 2.000 στρεμμάτων: ένα πραγματικό, ενιαίο κτήμα (δεν δηλώνει απλώς το όνομα των ετικετών), κάτι εξαιρετικά σπάνιο, αν όχι απίθανο, για τα κρητικά δεδομένα, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα κτήματα (αν όχι το μεγαλύτερο) στο Νησί. Δεν είναι μόνο όμως η έκταση που εντυπωσιάζει. Το Κτήμα έχει μια τεράστια ιστορία πίσω του, που κάποια στιγμή θα πρέπει να την διηγηθεί ο Γιάννης Κυπριωτάκης, και σας προτρέπω, αν θα βρείτε την ευκαιρία, να αναζητήσετε αυτή την αφήγηση. Σήμερα καλλιεργούνται γύρω στα 120 στρέμματα αμπελώνα, προσεκτικά και με τον ρυθμό που υπαγορεύει ο τόπος. Τοπίο σαν μικρή Τοσκάνη στην Κρήτη – κυματιστές γραμμές, ελιές, αμπέλια, κι εκείνο το κρητικό φως που όλα τα ενώνει και μεγενθύνει. Αυτό το μικροκλίμα μεταφέρεται στην φιάλη, αναδεικνύοντας τον πλούτο της Κρητικής γης.
Οι αμπελώνες, σε αμμώδη-πηλώδη εδάφη γύρω στα 350-400 μέτρα υψόμετρο, δίνουν το δικό τους αποτύπωμα. Στα λευκά, Βιδιανό, Βηλάνα, Θραψαθήρι, Μαλβαζία∙ στα ερυθρά, Λιάτικο, Κοτσιφάλι, Μανδηλάρι, και μια σοβαρή παρουσία Merlot που εδώ, πραγματικά, έχει βρει το σπίτι της. Η «φιλοσοφία»? Απόλυτη προσοχή στην αμπελουργία, χαμηλές αποδώσεις, καθαρότητα, νεύρο, και απόδοση του χαρακτήρα της ποικιλίας. Εδώ το αμπέλι μιλάει πρώτο, κι ο οινοποιός το «ακούει», και απλώς καθαρίζει και εξυψώνει τη φωνή του.
Ψυχή και μυαλό του εγχειρήματος, ο Γιάννης Κυπριωτάκης, φίλος πλέον, ή καλύτερα έγινε φίλος από την πρώτη κιόλας επίσκεψή μου στο οινοποιείο του Κτήματος Μενεξές. Ο Γιάννης, σε κερδίζει με την ευγένεια και τη ζεστασιά του από το πρώτο λεπτό, με την απλότητα και τη σεμνότητα ενός ανθρώπου που κάνει σπουδαία πράγματα χωρίς να χρειάζεται να τα διακηρύξει.
Η πρώτη επαφή μου μαζί του – και με το Κτήμα – ήρθε μετά την περίοδο του Covid, παρότι οι πρώτες εμφιαλώσεις του πάνε πίσω στο 2008. Από τότε, κάθε φορά που βρίσκομαι στην Κρήτη, ο δρόμος με βγάζει ως εκεί. Οι συζητήσεις μας για το κρασί, τις ποικιλίες και την Κρήτη είναι πάντα ζωντανές και πολυεπίπεδες, κι όταν μπαίνει στην κουβέντα η κρητική κουζίνα – με τα ψησίματα του Γιάννη και τις απίθανες μαγειρικές της συζύγου του Ρένας – η παρέα μας ξεπερνά την κοινή μας αγάπη που είναι το κρασί: περνάμε καλά. Tον Γιάννη τον αποκαλώ μετρ των ερυθρών στην Κρήτη – χωρίς αυτό να μειώνει καθόλου τα λευκά και τα ροζέ του. Απλώς στα ερυθρά έχει φτάσει σε άλλο επίπεδο. Του αξίζουν συγχαρητήρια για την εμμονική του προσήλωση στο αμπέλι: σταφύλια δεν προμηθευεται από τρίτους παραγωγούς. Κάνει τις ετικέτες του αποκλειστικά από τα δικά του αμπελοτόπια, ό,τι δώσει ο καρπός κάθε χρονιάς, αυτό είναι.
Ένα ακόμη γνώρισμα που τον χαρακτηρίζει: η επιμονή του στη Βηλάνα. Το orange που βγάζει δεν πιστεύεις εύκολα ότι προέρχεται από αυτή την ποικιλία, τα όρια της οποίας έχει ξεπεράσει οριστικά. Δίπλα στην Βηλάνα του, ξεχωρίζει η συνειδητή επιλογή να καλλιεργήσει και να οινοποιήσει Merlot, δίνοντας μας ένα κρασί που θεωρώ το καλύτερο δείγμα της ποικιλίας από την Κρήτη – ένα ερυθρό που δύσκολα πιστεύεις ότι είναι κρητικό Merlot. Πυκνό αλλά καθαρό στο φρούτο, με δροσερό πυρήνα, κομψές τανίνες και ακρίβεια στην ισορροπία, έγινε επιλογή που πέτυχε και πλέον αποτελεί σήμα-κατατεθέν του κτήματος.
Από ένα μικρό οινοποιείο βγαίνουν εδώ σπουδαία κρασιά. Με τη νέα γενιά στο πλάι, τους γιους του, Γιώργο και Βαγγέλη, ο Γιάννης προχωρά δυνατά στο αύριο. Θυμηθείτε το: θα μιλάμε συχνά και πολύ για το Κτήμα Μενεξές στο μέλλον. Κάποιες φορές η εσωτερική, φυσική σεμνότητα ξεπερνιέται από την επιτυχία που φέρνει η αναγνώριση του κοινού – κι αυτό, εδώ, αρχίζει να συμβαίνει.
Η επίσκεψη έχει την οικειότητα της κρητικής φιλοξενίας: χωρίς σκηνοθεσίες, με καθαρές κουβέντες, βόλτα στον χώρο, ποτήρια που γεμίζουν και αδειάζουν με ρυθμό συζήτησης. Φεύγοντας, μένει η αίσθηση της συνέχειας: εδώ το κρασί δεν παράγεται απλώς – καλλιεργείται. Από την γη στο ποτήρι, με σεβασμό στον τόπο και με εκείνη την υγιή ανησυχία που κάθε χρονιά προσθέτει γνώση, εμπειρία και ποιότητα και πάει παραπέρα. Το Μενεξές δεν είναι «απλώς ένα ακόμη». Είναι μια φωνή μέσα στην κρητική πολυφωνία – καθαρή, ευγενική, ποιοτική.
Tasting Notes:
Βιδιανό 2024 – Chromata
Ένα πολύ ωραίο Βιδιανό με αχυροκίτρινο χρώμα και τυπικότητα της ποικιλίας. Ζωηρή μύτη με αρώματα αχλαδιού, πυρηνόκαρπων και πράσινου μήλου βερίκοκου και πράσινου μήλου μαζί με βοτανικές νότες και σχετική ορυκτότητα πυριτόλιθου. Γεμάτο στο στόμα, πληθωρικό με αρκετή λιπαρότητα, λαχταριστή οξύτητα, κρεμώδη υφή και δροσιστική επίγευση όπου κυρίαρχο βρήκα το ορυκτό στοιχείο. Αρκετά νευρώδες με ισορροπία όμως. Ασυναγώνιστο value for money. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε την εξέλιξη του στην φιάλη με το πέρασμα του χρόνου.
Κτήμα Μενεξές 2024 Λευκό – Malvazia Aromatica – Βηλάνα
Ένα κρασί με ιδιαίτερη μύτη όπου κυριαρχούν βοτανικά αρώματα ο λεμονανθός, το τριαντάφυλλο, το γιασεμί, ώριμο μήλο και τροπικές νότες. Είναι ωραίο πάντρεμα του ισχυρού και κομψού αρωματικού χαρακτήρα της Malvasia με την ρωμαλέα υπόσταση της Βηλάνα. Δροσιστική οξύτητα στον ουρανίσκο, ισορροπία των ποικιλιών και τελικά ένα απολαυστικό κρασί. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: για όσους διαθέτουν υπομονή στην παλαίωση, το σεμνό κατά τα άλλα αυτό κρασί μεταμορφώνεται σε κάτι σπουδαίο, το οποίο δεν το περιμένεις. Δοκίμασα μια φιάλη του 2018 και μου θύμισε Riesling υψηλού επιπέδου.
Ροζέ Syrah 2024 Chromata
Ζωηρό, δροσιστικό, καλοκαιρινό κρασί για συνοδεία πολλών φαγητών ή φρούτων, εστιασμένο στην εύκολη κατανάλωση χωρίς να θυσιάζει την απόλαυση. Κεράσι , βατόμουρο και φράουλα κυριαρχούν. Super value for money.
Κτήμα Μενεξέ Ροζέ 2024 – Κοτσιφάλι με μικρή ποσότητα Malvasia
Υπέροχη μύτη με φρέσκα τριαντάφυλλα και ώριμες φράουλες, αλλά και νότες ροδάκινου και βερίκοκου, η επίδραση της Μαλβαζίας ίσως. Αυτά πλαισιώνονται από ντροπαλά ανθικά και βοτανικά αρώματα συνθέτοντας μια πολύ κομψή κατάσταση. Στο στόμα, ένα τραγανό κρασί με ωραία οξύτητα και μέτριο σώμα. Ο ουρανίσκος είναι σε πλήρη ακολουθία καθώς γεμίζει από μικρά κόκκινα φρούτα και μικρές γεύσεις πυρηνόκαρπων, καταλήγοντας σε μια ζουμερή ελαφριά πικράδα εσπεριδοειδών που καθιστά το σύνολο εξαιρετικά δροσιστικό. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: έχω δοκιμάσει ροζέ κοτσιφάλι του Γιάννη Κυπριωτάκη με 3-4 χρόνια στην «πλάτη» του, το οποίο πιστοποίησε δύο στοιχεία, τις δυνατότητες της ποικιλίας και κυρίως την σημαντικότητα της αμπελουργίας. Για το δεύτερο, το Κτήμα Μενεξές μέσα από την προσωπική φροντίδα του Γιάννη Κυπριωτάκη μας έχει δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής!
Orange Vilana Βηλάνα 2023
Ω Θεοί! Γενναιόδωρη, οργασμική μύτη, αποκαλύπτει ένα πολυεπίπεδο, πυκνό και σύνθετο αρωματικό προφίλ: αρώματα εσπεριδοειδών, γλασαρισμένης φλούδας πορτοκαλιού, πυρηνόκαρπων φρούτων, αχλαδιού, μελιού, γιασεμιού και ενδιαφέρουσες βοτανικές νύξεις. Στο στόμα, η εμπειρία είναι ακόμη πιο συναρπαστική, ακολουθώντας και μετατρέποντας αυτά τα αρώματα σε μια τελειότητα. Πληθωρικό, γεμάτο εσπεριδοειδή, περγαμόντο και μέλι. Η απόλαυση κορυφώνεται καθώς το κρασί ζεσταίνεται ελαφρώς, αποκαλύπτοντας ακόμη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και ένα φινετσάτο, μεγάλο τελείωμα. Ακροβατεί με μαεστρία ανάμεσα στα λεγόμενα orange wines (των οποίων δεν είμαι ιδιαίτερος οπαδός) και στα πιο δυνατά λευκά κρασιά. Ένα κρασί που θεωρώ ότι ανήκει στα κορυφαία κρασιά της επικράτειας, και «φωτογραφίζει» τον Γιάννη Κυπριωτάκη ως ένα πολύ σοβαρό δημιουργό.
Κοτσιφάλι 2024 Chromata
Αν κάτι χαρακτηρίζει το κρασί αυτό, θα μπορούσα να πω οτι είναι μια γενικότερη παιχνιδιάρικη γοητεία. Μύτη ωραιότατη λοιπόν με πολύ καλή ένταση, φρουτώδης και αρωματική όπου τα κεράσια, το βύσσινο και τα φρούτα του δάσους κυριαρχούν, με μπαχαρένιες νύξεις στο background. Φρεσκάδα και στο στόμα όπου το κρασί δείχνει λαμπερό και εξίσου γοητευτικό από την πρώτη γουλιά, με ώριμο δαμάσκηνο κεράσι, γήινες νότες και μπαχάρια. Ξηρό, στρογγυλό με μαλακές τανίνες και μέτρια οξύτητα. Εξαιρετικά ευχάριστο κρασί. Super value for money.
Κοτσιφάλι – Μαντηλάρι 2023 Π.Ο.Π. Αρχάνες
Εξαιρετικό Π.Ο.Π. Αρχάνες, γεμάτο φρούτο (βύσσινο, φράουλα και κεράσι), βανίλια καπνό και αποξηραμένα λουλούδια. Πολύπλοκο και σαγηνευτικό στο στόμα με την προσθήκη ευγενικών γλυκών μπαχαρικών. Το βαρέλι το νιώθεις αλλά ισορροπημένο με την ένταση του φρούτου. Ωραίες, τανίνες στον ουρανίσκο σε ισορροπία με την οξύτητα του συνόλου. Ένα από τα καλύτερα blend Κοτσιφάλι-Μαντηλάρι που έχω δοκιμάσει. Βέβαιη η βελτίωση στο χρόνο.
Merlot 2023
Μύτη με μαύρο κεράσι, δαμάσκηνο, φύλλο δάφνης και λεπτό κακάο, με διακριτική νότα δρυός. Στο στόμα γεμάτο σώμα, καθαρό προφίλ, ραφιναρισμένες, στρογγυλές τανίνες και ακρίβεια στην ισορροπία παραμένοντας δροσερό με το φρούτο ζωντανό. Σοβαρή δομή με το φρούτο πρωταγωνιστεί, ενώ η δρυς υφένεται στο υπόβαθρο χωρίς να επιβάλλεται.
Επίγευση μακρά, σοκολατένια, με ευγενικό άγγιγμα βανίλια. Το πιο πειστικό Merlot της Κρήτης. Πολύ επιτυχημένη, «απρόσμενα κρητική» έκφραση της ποικιλίας. Full-bodied, φρουτώδες και κομψό. Σχετικά νέο του 2023 αλλά πίνεται ευχάριστα άμεσα, όμως οι υπομονετικοί θα ανταμειφθούν.
Μαντηλάρι 2021
Βαθύ, σχεδόν αδιαφανές ρουμπινί με ιώδεις ανταύγειες. Μια ευγενική εκδοχή της «δύσκολης» αυτής ποικιλίας. Μύτη ώριμη, με καλή ενσωμάτωση του βαρελιού. Κόκκινο κεράσι, βύσσινο (φρέσκα& αποξηραμένα), μαύρο δαμάσκηνο, βατόμουρο, ερυθρά άνθη, αποξηραμένα βότανα με γήϊνες νύξεις. Πιο ντροπαλά συμπληρώνουν την εικόνα καπνός, γλυκά μπαχαρικά, κουβερτούρα, ψημένο espresso. Ένταση και καθαρότητα.
Στόμα τανικό, με ζωντανή οξύτητα πλούσιο σώμα και τραγανή υφή. Πυκνός φρουτένιος πυρήνας ισορροπεί με ελαφρώς πικρές νύξεις, και βοτανικότητα. Επίγευση μακριά και μπαχαρένια. Ένα πολύπλοκο Μανδηλάρι με βάθος και χαρακτήρα, τιθασευμένο χωρίς να αφαιρεί την ψυχή του. Πίνεται σήμερα αλλά εγώ θα το περίμενα 3 χρόνια ακόμη.
Ευχαριστώ θερμά τον Γιάννη Κυπριωτάκη και όλη την οικογένεια για την ζεστή τους φιλοξενία.
Γιώργος Λυγεράκης
