Κρητικός Νότος. Οι Μέλαμπες, είναι ένα ορεινό χωρίο του νομού Ρεθύμνης, στις νότιες πλαγιές του όρους Κέδρος σε μια περιοχή με υψόμετρο περίπου 600 μέτρα και εξαιρετική θέα. Προς βορρά, βλέπεις πανοραμικά την πίσω πλευρά του Ψηλορείτη που πάντα είναι μια επιβλητική εικόνα, ενώ νότια την πεδιάδα της Μεσαράς και κυρίως, ότι πιο γοητευτικό ίσως διαθέτει η Κρήτη, το Λιβυκό πέλαγος. Η περιοχή, αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια, κομβικό σημείο στις διαδρομές μου στα αγαπημένα μέρη του Κρητικού νότου καθώς από κει «οδηγείσαι» σε ονειρεμένα θαλασσινά τοπία. Οινικά όμως, η αλήθεια είναι ότι ο νομός Ρεθύμνου ήταν μέχρι σήμερα, πολύ λιγότερο ανεπτυγμένος από τους υπόλοιπους του Νησιού. Έτσι το νεότατο οινοποιείο της κας. Ηλιάνας Μαλίχιν, λειτούργησε για μένα, σαν μαγνήτης, όχι μόνο για όσα είχα διαβάσει – χωρίς να έχω δοκιμάσει τα κρασιά της – αλλά και γιατί βρίσκεται σ ένα τόπο με τον οποίο συνδέομαι βαθιά. Όταν επισκεφθήκαμε το οινοποιείο η παραγωγική διαδικασία ήταν σε πλήρη εξέλιξη, καθώς ο τρύγος είχε ξεκινήσει, με ολοκαίνουργιο μάλιστα εξοπλισμό και με όλο το προσωπικό σε φούρια. Η φιλοξενία όμως ήταν υποδειγματική παρά την ένταση και την έγνοια της δουλειάς.
Η Ηλιάνα Μαλίχιν – οπαδός της φυσικής αμπελουργίας και των ελάχιστων παρεμβάσεων – παρότι νέα σε ηλικία, έχει ήδη καταφέρει αρκετά, και το κυριότερο έχει όραμα. Η αγάπη της γι’ αυτό που κάνει είναι τόσο φανερή που σχεδόν δεν χρειάζεται λεκτική μεταφορά. Η θέλησή της είναι επίσης έκδηλη. Γνήσια Κρητικιά. Μιλήσαμε αρκετά και έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό που κάνει. Η Ηλιάνα βρέθηκε στις Μέλαμπες (το χωριό αυτό είχε παλιά, αξιόλογη αμπελοκαλλιέργεια μαζί με κτηνοτροφία) ψάχνοντας για παλιούς αμπελώνες – έπειτα από την παρότρυνση, όπως μας λέει η ίδια μιας υπαλλήλου της Διεύθυνσης Γεωργίας. Έτσι βρέθηκε μπροστά σ ένα θησαυρό. Το χωριό «διέθετε» περισσότερα από 100 στρέμματα προφυλλοξηρικών αμπελώνων Βιδιανού και κάποια ακόμη παρατημένα. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι το 1975 υπήρχαν 700 στρέμματα Βιδιανό, πολύ μεγάλος αριθμός για ένα χωριό, αλλά λόγω αρετών πυρκαγιών κάηκαν τρείς φορές, με αποτέλεσμα να μείνουν γύρω στα 150. Με την παρακίνηση της οινολόγου-οινοποιού θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αμπελοκαλλιεργητές συντάχθηκαν με το όραμα της, και κάτω από τις εντολές της (ναι κατάφερε να πείσει του Κρητικούς!) ασχολούνται πλέον ενεργά και με χειροπιαστά αποτελέσματα. Όπως η ίδια μου είπε χαρακτηριστικά, σε μια μόνο χρονιά είχαν 50-60 στρέμματα νέες φυτεύσεις. Ίσως να μην ακούγεται τόσο εντυπωσιακό αυτό για πολλούς, αλλά αν βρισκόσασταν στις Μέλαμπες θα αλλάζατε σίγουρα γνώμη. Πολλοί από τους αμπελουργούς, μετά τις πυρκαγιές τα είχαν παρατήσει. Όπως η ίδια ανέφερε, μόλις έφτασε στο χωριό άρχισε να ρωτάει για τα αμπέλια, και μέσα σε μια μέρα «μάζεψε» πολλούς παραγωγούς, οι οποίοι μέχρι και σήμερα της δίνουν σταφύλια.
Η ιδιαιτερότητα λοιπόν της προσπάθειας της Ηλιάνας Μαλίχιν, έγκειται στο γεγονός οτι έχει πλέον αξιοποιήσει με την ομάδα της ένα πολύ μεγάλο μέρος από παλιούς, προφυλλοξηρικούς αμπελώνες των χωριών του Ρεθύμνου και ιδιαίτερα από τον Φουρφουρά, τις Μέλαμπες, τον Μέρωνα και άλλα χωριά. Όπως λέει η ίδια, «ακόμα και αν δεν συνεργαζόμαστε εμπορικά με καλλιεργητές στόχος είναι να τους βοηθάμε πάντα ώστε να καταφέρουν να διασώσουν αυτά τα πολύ ιδιαίτερα αμπέλια που έχουν τα χωριά μας». Η καλλιέργεια είναι αποκλειστικά βιολογική και εξειδικευμένη σε κάθε αμπελοτόπι βάση των αναγκών του. Έχει δημιουργηθεί μια ομάδα παραγωγών, οι οποίοι επιβλέπονται από την ίδια σ’ όλη την διάρκεια του Χρόνου, έχοντας την υποχρέωση να ακολουθούν απαρέγκλιτα τις οδηγίες της οινοποιού, λαμβάνοντας βάση σύμβασης μια πολύ καλή τιμή για κάθε κιλό σταφυλιού. Πλέον, στην τρίτη χρονιά αυτής της συνεργασίας οι αποδόσεις και η ποιότητα των αμπελιών έχουν κάνει άλματα τόσο σε νέους όσο και σε πολύ παλιούς αμπελώνες. Κι όταν μιλάμε για παλιούς, εννοούμε αμπέλια ηλικίας πάνω από 140 – 150 χρόνια σε πολλές περιπτώσεις – με την διάσωσή τους είναι ένα εκπληκτικό γεγονός από μόνο του.
Η οινοποίηση είναι “hands off”, γηγενείς ζύμες, αφιλτράριστα κρασιά, ελάχιστα θειώδη και πολύ μεγάλη προσοχή στο χρόνο τρυγητού και στο blend από αμπελοτόπια για κάθε μικρή δεξαμενή. Το ξεχωριστό και πολύ ιδιαίτερο terroir κάθε χωριού, η οικολογική συνείδηση, οι παραδοσιακές και νέες τεχνικές, και μια πολύ δεμένη ομάδα με στόχο την παραμονή των νέων στα χωριά και την κατάκτηση της αρμόζουσας θέσης του Ρεθύμνου στον οινικό χάρτη, συνθέτουν το οινοποιείο Iliana Malihin.
Το οινοποιείο που ιδρύθηκε το 2019, βρίσκεται μέσα στο χωριό και στεγάζεται στην εγκαταλελειμμένη αποθήκη του συνεταιρισμού Μελαμπών, την οποία νοίκιασε η οινοποιός. Οι παρεμβάσεις, η ανακαίνιση και διαμόρφωση του χώρου είναι υψηλής αισθητικής, ένα μείγμα βιομηχανικού στυλ, απλότητας και λειτουργικότητας. Είναι ένας πολύ ωραίος χώρος, όπου η αισθητική τόσο στον σχεδιασμό του όσο και σε κάθε αντικείμενο, δείχνει να είναι το ζητούμενο, αλλά και το αποτέλεσμα.
Τα Κρασιά.
Δοκιμάσαμε τρεις ετικέτες, το Vidiano Young Vines 2019, το Vidiano Old Vines 2019, το Ρίζες2 2020 και ένα «πειραματικό» για το οποίο δεν θα επεκταθώ παρότι με εντυπωσίασε.
Ριζες2 2020
Το κρασί αυτό έχει προκύψει από την συνεργασία της Ηλιάνας Μαλίχιν και του Σπύρου Χρυσού πρώην συνεργάτη του αείμνηστου Χατζηδάκη στην Σαντορίνη. Φυσικά, πρόκειται για ένα blend από Βιδιανό προερχόμενο από προφυλλοξηρικό, αυτόριζο παλιό αμπέλι στον Φουρφουρά Ρεθύμνου και από Ασύρτικο προερχόμενο από επίσης προφυλλοξηρικό αμπέλι στον Λούρο Σαντορίνης. Οι δυο ποικιλίες οινοποιήθηκαν χωριστά, με γηγενείς ζύμες και ενώθηκαν στη φιάλη χωρίς καμία άλλη παρέμβαση. Εδώ φαντάζομαι ότι το Βιδιανό «φέρνει» αρωματικό πλούτο και σώμα, ενώ το Ασύρτικο οξύτητα και μεταλλικότητα. Στην σύντομη επαφή μου εγώ βρήκα το Βιδιανό να υπερισχύει, προβάλλοντας τα δικά του χαρακτηριστικά. Ωραίο χρυσαφένιο χρώμα και έντονη μύτη με εσπεριδοειδή, νύξεις τροπικών φρούτων αλλά και πράσινης ελιάς και αμύγδαλου. Στόμα με σχετική λιπαρότητα, γεύση πυρηνόκαρπων φρούτων, δροσιστική ισορροπημένη οξύτητα και με ελαφρώς πικρή επίγευση, κομψή και με διάρκεια. Ένα ενδιαφέρον, ισορροπημένο κρασί που νομίζω ότι χρειάζεται κι άλλο χρόνο, με το βάρος όμως του Βιδιανού όμως, να κάνει το Ριζες2 ένα σχεδόν …Βιδιανό, με έξτρα μεταλλικότητα.
Αυτά που παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι το Vidiano, Young & Old λόγω όλων των ιδιαιτεροτήτων του terroir και της ευλαβικής προσέγγισης σ αυτό, της Ηλιάνας.
Και στα δύο αυτά κρασιά η ζύμωση πραγματοποιήθηκε με τις άγριες ζύμες των σταφυλιών σε θερμοκρασία έως 20 Βαθμούς C. Το Vidiano young vines παρέμεινε με τις λεπτές οινολάσπες για 6 μήνες ενώ το old vines για 12.
Vidiano Young Vines 2019
Το νεαρό Βιδιανό παράγεται από σταφύλια αμπελιών με μέγιστη ηλικία τα 15-20 έτη υψομέτρου 550 – 650 μ. Δεν είναι ένα Βιδιανό, τυπικό της ποικιλίας. Χρώμα φωτεινό χρυσαφί. Η πρώτη μου εντύπωση στην μύτη είχε μια υψηλά ενεργειακή αίσθηση, μια δροσερή αύρα και συναίσθημα αν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι ένα παιχνιδιάρικο, δροσερό κρασί που βγάζει αντίστοιχα συναισθήματα. Αρώματα ανθού πορτοκαλιάς, μήλου, γκρέιπφρουτ, ζαχαρωμένου λεμονιού και μελιού με νότες λουλουδιών και κάρδαμου. Στο στόμα αρκετά σαρκώδες, χαμηλό σε αρώματα αλλά απολαυστικό, με ισορροπημένη οξύτητα, τραγανό και στρογγυλό. Στο φινίρισμα είναι χαρακτηριστικά ξηρό, στεγνό μέσης προς μεγάλης διάρκειας.
Vidiano Old Vines 2019
Το «ώριμο» Βιδιανό old vines παράγεται από προφυλλοξηρικά αμπέλια ηλικίας 90 – 140 ετών αρκετά μεγάλου υψόμετρου που ξεπερνά τα 750 μέτρα. Κουβαλάει δίχως αμφιβολία το υπεραιωνόβιο DNA του terroir. Εδώ δεν υπάρχει η παιχνιδιάρικη διάσταση του young. Το Vidiano Old Vines είναι ένα επιβλητικό, καθαρά ιδιοσυγκρασιακό κρασί, πιο γήινο αλλά ισχυρά διεισδυτικό. Τα αρώματα είναι πιο βοτανικά και υπερισχύουν έναντι των εσπεριδοειδών και φρούτων. Η μύτη δίνει σειρά σ ένα απρόσμενα πολύπλοκο, σχεδόν μη εξερευνήσιμο στόμα με μεγάλο όγκο και ορυκτότητα. Ένα πολύ συμπυκνωμένο αλλά απίστευτης ισορροπίας κρασί που πηγάζει απ΄ την πολύ μεγάλη ηλικία των αμπελώνων. Ένα κρασί όπου τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά δεν έχουν καμία σημασία ούτε καν απαιτείται η αναφορά τους. Γιατί πολύ απλά σε ταξιδεύει πίσω στο χρόνο, η κάθε γουλιά είναι μια εμβύθιση σ όλη την ιστορία του αμπελιού και του κόπου των παλαιών αμπελουργών, και στις αισθήσεις που αποκτά ο καρπός, όπως αντιστέκεται και ωριμάζει από τον θαλασσινό αέρα και τα ξερικά χώματα του ορεινού τόπου του. Στέκει στο δικό του βάθρο. Κοινώς, εκπληκτικό. Αναζητείστε το για την προσωπική σας άποψη. Φαντάζομαι ότι κάποια χρόνια παλαίωσης θα ανταμείψουν τους υπομονετικούς.
Πιο αναλυτική δοκιμή, αξιολόγηση και εντυπώσεις στο μέλλον, όταν θα ανοίξουμε τις φιάλες μας με τον χρόνο να έχει επιδράσει ευεργετικά.
ΥΓ. Σημειώστε ότι η φωτογράφιση της Ηλιάνας έγινε αυθόρμητα με τα ρούχα εργασίας και τρυγητού, είναι δηλαδή της στιγμής.
